Cewka stanowi jeden z kluczowych elementów układu zapłonowego. Przez lata historii benzynowych silników spalinowych jej uszkodzenie wielokrotnie unieruchamiało silniki w samochodach. Stopniowo jednak wiele problemów udało się rozwiązać i wydawałoby się, że po ponad 150 latach od powstania pierwszego silnika z zapłonem iskrowym awarie w tym układzie nie powinny już się pojawiać. Nic bardziej mylnego. Pomimo tego, że cewki przez lata mocno się zmieniły to czasem dają o sobie znać. Zobaczmy zatem co się psuje, jakie są typowe objawy uszkodzonej cewki oraz co należy zrobić jeśli cewka zapłonowa odmówi współpracy!
Zadaniem cewki zapłonowej jest wygenerowanie odpowiedniego napięcia do tego by na końcu świecy zapłonowej mogła przeskoczyć iskra. Napięcie jakim normalnie dysponujemy w samochodzie (12V, które oferuje nam akumulator) nie jest wystarczające do tego. Cewka zapłonowa pozwala na zwiększenie napięcia do poziomu ok 25-40 tys V. W efekcie czego pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej może pojawić się wystarczająco duża iskra, która w odpowiednim momencie odpali mieszankę paliwowo-powietrzną w cylindrze. Obecnie stosuje się zwykle układy z minimum dwoma cewkami. W niektórych autach stosowane są osobne cewki zapłonowe dla każdego z cylindrów. Dawniej np. w Polonezie stosowano jedną cewkę i rozdzielacz. Wtedy objaw uszkodzenia był bardzo jednoznaczny - nie pali i nie jedzie. Dziś zwykle temat jest bardziej złożony.
Jeszcze w latach 90 dwudziestego wieku wiele samochodów nie posiadało elektronicznego systemu sterowania zapłonem. Awarię cewek i całego układu elektrycznego silnika były wtedy trudniejsze w diagnozie. Pojawiały się wtedy co prawda niektóre z objawów, o których piszemy poniżej jednak często tylko mechanik potrafił łatwo zidentyfikować awarię. Dziś do większości objawów dostaniemy dodatkową informację w postaci święcącej się lampki "chcek engine", a po podpięciu się do komputera również, szerszą informację (np. której konkretnie cewki dotyczy problem).
Bardzo częstym objawem uszkodzenia cewki zapłonowej jest wypadanie pojedynczych zapłonów. Może się to objawiać nierównym przyspieszaniem samochodu, delikatnym szarpaniem podczas dodawania gazu lub nierówną pracą na wolnych obrotach lub nawet falowanie obrotów. Objawami towarzyszącymi mogą być też spadek mocy oraz wzrost spalania. Niestety, jeśli problem wypadania zapłonu pojawia się sporadycznie, to kontrolka chceck engine może się nie zapalić. Uwaga. Podobne objawy mogą też dawać wypalone świece zapłonowe, uszkodzenie przewodu wysokiego napięcia lub wilgoć w punkcie styku ze świecą zapłonową.
W przypadku, gdy cewka całkowicie zakończy swoje życie może pojawić się problem z uruchomieniem samochodu. Jeśli samochód ma silnik w dobrym stanie i utrzymuje wysoką kompresję bardzo możliwe, że zapali na trzech lub nawet dwóch cylindrach z czterech pod warunkiem sprzyjających warunków atmosferycznych. Jednak kiedy na dworze (na polu) jest zimno, a silnik lata świetności ma już za sobą może okazać się, że nawet częściowa niesprawność układu elektrycznego uniemożliwi odpalenia auta. Silnik nie odpali także jeśli samochód posiada tylko jedną cewkę i rozdzielacz. Wtedy nie ma mowy o odpaleniu auta jeśli ten element ulegnie awarii.
Jeśli samochód całkowicie nie ma iskry w którymś z cylindrów (np. kiedy uszkodzona jest jedna z 4 cewek) wtedy na ogół silnik pracuje bardzo nierówno i ma inny dźwięk niż zwykle. Przy całkowitym braku iskry zwykle widoczny jest też znaczny spadek mocy silnika. Zwykle w takim przypadku powinna zaświecić się kontrola check engine.
Objawy uszkodzonej cewki zwykle pojawiają się z drobnych zaniedbań lub po prostu przychodzą z wiekiem auta. Nie wszystkie z wymienionych niżej powodów muszą od razu zniszczyć bezpowrotnie jakąś część silnika. Niektóre z nich mogą być chwilowe i występować tylko czasem. Zobaczmy zatem, co wpływa najbardziej na możliwość uszkodzenia cewki zapłonowej i jakie są główne przyczyny awarii
Niezależnie od tego czy w samochodzie masz klasyczny układ zapłonowy z przewodami wysokiego napięcia i rozdzielaczem, czy zastosowano rozwiązanie z oddzielnymi cewkami dla każdej świecy z osobna to wilgoć w połączeniu z wysokim napięciem nie będzie wpływać na niego dobrze. Jeśli Twój samochód ma już swoje lata, to z dużym prawdopodobieństwem awaria tego układu musi kiedyś wystąpić. Z biegiem lat i kilometrów elementy izolacyjne uszkadzają się od ciągłych drgań. Pojawia się problem z izolacją, gdzieś coś zaśniedzieje, do tego trochę wilgoci i zwykle co najmniej 25 000 V. Czy muszę pisać coś jeszcze.
Z tym problemem mamy najczęściej do czynienia w przypadku klasycznego układu w którym występują przewody zapłonowe. W sytuacji gdy zostanie uszkodzona izolacja przewodu iskra może pojawiać się nie na świecy, ale tam gdzie będzie miała "bliżej" czyli np. do pokrywy zaworów. Czasem taka sytuacja kończy się tylko wypadaniem zapłonu (sporadyczny brak iskry na którymś z cylindrów ), innym razem kończy życie cewka. Stan przewodów zapłonowych wpływa również na zużycie paliwa i osiągi. Zewnętrzny stan przewodów zapłonowych to nie jedyny wyznacznik. Wraz z kilometrami wypalają się końcówki przewodów oraz ulec uszkodzeniu może ich wnętrze.
Przyczyną awarii cewki zapłonowej w samochodach mogą być też długo niewymieniane świece. Im bardziej zużyte świece zapłonowe, tym większa obciążenie dla układu, który musi wygenerować iskrę. Im mniejsza przerwa między elektrodami tym mniejsze napięcie jest wystarczające do przeskoku iskry. W zużytej świecy przerwa powiększa się. Poza odległością ważny jest też stan elektrod, które ulegają stopniowemu wypaleniu. Na systematyczną wymianę świec warto też zwrócić uwagę ze względu na poziom zużycia paliwa i ewentualną możliwość wypadania zapłonów. Świece szczególnie szybko zużywają się w autach z instalacją LPG - wtedy ich wymianę zaleca się co ok 10-15 tys km (dla benzyny zwykle co 30 tys km.)
Z problemami po myciu samochodu spotkało się na prawdę wiele osób. Stwierdzenie "częste mycie skraca życie" jest tu jak najbardziej na miejscu. Zalanie gniazd świec, ich okolic lub elementów w pobliżu przewodów wysokiego napięcia może skończyć się problemami. Po dokładnym umyciu auta lub silnik mogą wystąpić dowolne objawy awarii cewki zapłonowej, które opisałem powyżej. Może się okazać, że jeśli wszystko wyschnie wszystko wróci do normy. Gorzej, gdy jednak dojdzie do uszkodzenia układu zapłonowego i w efekcie brak iskry unieruchomi pojazd.
To może brzmieć dziwnie, ale są samochody, w których cewki, od tak, psują się często. Z jakiegoś powodu coś zostało zaprojektowane tak, a nie inaczej i dzieje się. Niechlubnym przykładem w tej dziedzinie są silniki benzynowe, które były montowane np. w Renault Megane II, Modusie czy Clio. Plus taki, że cewki do tych samochodów należą do łatwo dostępnych części i nie są zbyt drogie. Ponadto, kiedy awaria się pojawi Renault dojedzie o własnych siłach do warsztatu. W sumie i tak awaria cewki zapłonowej w silniku benzynowym jest i znacznie lepsza i tańsza niż awaria koła dwumasowego.
Obecnie w przypadku większości samochodów możliwa jest tylko wymiana cewki, jako całego elementu. Sprawa wydaje się prosta, jednak lepiej naprawę tego typu wykonać w warsztacie. W szczególności jeśli mamy sinik z oddzielną cewką na każdą świecę. Bez dostępu do diagnostyki komputerowej lub fachowej wiedzy lepiej samemu nie sprawdzać, która z nich jest uszkodzona. Zdjęcie sprawnej cewki w trakcie pracy silnika może spowodować jej uszkodzenie! Wtedy do wymiany już będą co najmniej dwie! Podczas, gdy zwykle wystarczy wymienić tylko jedną cewkę zapłonową. Dopóki pozostałe działają nie ma sensu ich wymieniać.
Wymieniająca cewkę nie warto zbyt oszczędzać. Lepiej kupić trochę droższą część renomowanego producenta niż ryzykować ponowną awarię. Przy okazji wymiany warto też sprawdzić świece zapłonowe lub przewody zapłonowe. To, że komputer jednostki napędowej nie zgłosił błędu świec nie znaczy, że nie były one przyczyną awarii. Często ulega uszkodzeniu więcej niż jeden element. Tam gdzie jest prąd ,wszystko powinno być sprawne - bez znaczenia czy jest to niskie napięcie czy wysokie i które części są mniej lub bardziej ważne. Zbyt duża oszczędność może spowodować ponowne uszkodzenie tej samej części i ponowne problemy z układem zapłonowym. Podczas, gdy koszt nowych świec to zwykle wydatek rzędu 40-80 zł za komplet 4 sztuk.
Data publikacji: 2020-12-30, ostatnia zmiana: 2022-03-21
