Umowa zlecenia – przywileje kosztem ograniczeń

Umowa zlecenia, obok umowy o pracę jest jedną z najbardziej popularnych umów występujących na rynku. Dobrze poświęcić zatem trochę czasu, aby dowiedzieć się na jakie zapisy warto zwrócić uwagę, aby zadbać o właściwe zabezpieczenie interesów firmy podczas podpisywania takich umów. Jakie elementy powinna zawierać prawidłowo przygotowana umowa?

• Definicja wg Kodeksu cywilnego
• Forma oraz niezbędne elementy umowy zlecenie
• Wygaśnięcie umowy zlecenia
• Umowa zlecenia, a umowa o pracę
• Podsumowanie

Definicja wg Kodeksu cywilnego

Formalnie umowa zlecenie jest jedną z umów cywilnoprawnych i została uregulowana w Kodeksie cywilnym (art. 734 – 751 k.c.), w związku z czym w przypadku jej obowiązywania nie znajdują zastosowania przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z definicją umowy zlecenie, zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonej czynności na rzecz zleceniodawcy. Należy jednak pamiętać o tym, że nazwa umowy nie decyduje o tym, jaka to umowa, a znaczenie ma jej cel i zgodny zamiar stron. Umowa zlecenie jest określana mianem umowy starannego działania, a nie rezultatu, co oznacza, że podpisując taką umowę zobowiązujemy się do wykonywania danej czynności w sposób staranny, bez obowiązku osiągnięcia określonego celu. 

Forma oraz niezbędne elementy umowy zlecenie

Umowa zlecenia nie jest objęta żadną szczególną formą prawną, tak więc brak jest wymogów formalnych, dlatego może zawarta zarówno w sposób pisemny, jak i ustny. Z racji łączącego strony zlecenia, zdecydowanie bezpieczniejsza jest jednak wersja pisemna. W zależności od umowy, niektóre regulują tylko podstawowe kwestie, z kolei inne zawierają wszystkie informacje szczegółowo opisane. Niezbędne elementy, które powinny się znaleźć w każdej umowie zlecenie, to:

• Strony umowy, czyli przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) oraz dający zlecenie (zleceniodawca). Każdą ze stron może być zarówno osoba prawna jak i osoba fizyczna.
• Przedmiot umowy, czyli wykonanie wskazanych czynności - określenie prac, do których wykonania zobowiązuje się zleceniobiorca. Warto szczegółowo określić, czego dokładnie umowa dotyczy.
• Obowiązki i uprawnienia stron – ważne, aby w umowie określić, jaki jest zakres obowiązków zleceniobiorcy z równoczesnym oznaczeniem tego, za co odpowiedzialność ponosi zleceniodawca - pomoże to uniknąć niepotrzebnych sporów.
• Wynagrodzenie - zlecenie może być odpłatne lub nieodpłatne. W świetle prawa istnieje obowiązek odpłatności zlecenia, jeśli strony umowy przyjmują rozwiązanie bezpłatne dla zleceniobiorcy, muszą to dokładnie zapisać w umowie.
• Czas trwania umowy - może zostać zawarta na czas określony lub nieokreślony, a jej zakończenie może nastąpić wskutek jej wykonania, wypowiedzenia lub poprzez wygaśniecie.
• Wypowiedzenie - główną cechą charakterystyczną umowy zlecenia, jest możliwość jej wypowiedzenia przez każdą ze stron w dowolnym momencie. Jednak warto uregulować tę kwestię, wprowadzając okres wypowiedzenia, który będzie obowiązywał obie strony, w innym przypadku istnieje możliwość wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Wygaśnięcie umowy zlecenia

Pewne sytuacje mogą spowodować wygaśnięcie zlecenia, inne z kolei nie doprowadzą do takiej sytuacji. Istnieje możliwość regulacji tych kwestii w umowie zgodnie z przyjętymi postanowieniami stron. Natomiast, w przypadku, kiedy ta kwestia pozostaje nieuregulowana, musimy stosować się do przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym, czyli:

Zlecenie nie wygasa:

• wskutek śmierci zleceniodawcy;
• wskutek utraty zdolności do czynności prawnych przez zleceniodawcę;

Jeżeli jednak, zgodnie z umową, zlecenie wygasło, przyjmujący zlecenie powinien, gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda, prowadzić te czynności nadal, dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić inaczej.

Zlecenie wygasa:

• wskutek śmierci zleceniobiorcy;
• wskutek utraty pełnej zdolności do czynności prawnych przez zleceniobiorcę.

Jeżeli zlecenie wygasło, uważa się je za istniejące na korzyść przyjmującego zlecenie aż do chwili, kiedy dowiedział się o wygaśnięciu zlecenia.

Umowa zlecenia, a umowa o pracę

Powodem, dla którego pracodawcy wybierają formę umowy zlecenia zamiast umowy o pracę są niewątpliwie korzyści, jakie osiągają podpisując taką umowę. Główną zaletą dla zleceniodawców jest możliwość uniknięcia wysokich kosztów, jakie byłyby związane z zatrudnieniem na umowę o pracę. Zleceniobiorcy natomiast cenią ją przede wszystkim ze względu na dużą elastyczność. Należy jednak zaznaczyć, że zleceniobiorca nie ma tych samych przywilejów, jakie miałby będąc zatrudnionym na umowę o pracę (m.in. brak urlopu, większa swoboda rozwiązania umowy), jak również umowa zlecenia nie liczy się również do stażu pracy, niezależnie od tego, na jaki okres została podpisana.

Podsumowanie

Ile rodzajów zleceń, tyle umów. Nie da określić się jednego, idealnego wzoru umowy. Każda powinna zostać dopasowana pod konkretne zlecenie. Zleceniobiorca powinien doskonale znać swoje prawa wynikające z podpisanej umowy, a pracodawca zdawać sobie sprawę z konieczności respektowania przyjętych zapisów. 

Data publikacji: 2021-04-29, ostatnia zmiana: 2021-04-29