Każdy samodzielny przedsiębiorca zobowiązany jest do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Co roku na początku przedsiębiorcy muszą być przygotowani na wzrost składek. Zarówno w bieżącym, jak i poprzednim okresie rozliczeniowym przedsiębiorcy muszą uiścić znacznie wyższe kwoty dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jakie czynniki wpływają na wysokość składki ZUS? Jakie są stawki ZUS w 2024 roku? Koszty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wzrastają z roku na rok.
Wysokość składek na ubezpieczenia zdrowotne zależy od preferowanej przez przedsiębiorcę formy opodatkowania. W zależności od sposobu rozliczenia działalności gospodarczej, stawki składek na ubezpieczenia zdrowotne będą w zasadzie następujące:
Podatek liniowy (PIT-36L) – 4,9% dochodu
Skala podatkowa (PIT-36) – 9% dochodu
Osoby rozliczające się na zasadach ogólnych nie będą mogły odliczyć składki zdrowotnej w 2024 r. Natomiast ze wskazanej możliwości skorzystają podatnicy rozliczający się w formie liniowej. Opłacone składki zdrowotne za 2024 r. podlegają odliczeniu od dochodu wykazanego w PIT-36L. Liniowcy mają możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania do 11 600 zł (w odniesieniu do rozliczenia PIT za 2024 r.).
Składka zdrowotna – podatek liniowy
Liniowcy (PIT-36L) zobowiązani są do odprowadzenia 4,9% składki zdrowotnej od uzyskanego dochodu. Przysługuje im również możliwość odliczenia daniny zdrowotnej od podstawy opodatkowania, jednak przy ograniczeniu kwotowym wynoszącym nie więcej niż 10 200 zł za 2023 r. (rozliczenia podatkowe PIT do 30 kwietnia 2024 r.).
Składka zdrowotna – skala podatkowa
Dla podatników na zasadach ogólnych składka zdrowotna wynosi 9% dochodu. Jakkolwiek stawka daniny nie uległa zmianie, modyfikacji uległa podstawa jej wymiaru. Całkowicie zniesiono także możliwość odliczenia tej składki od podatku.
Kwota wolna od podatku
Jedną z flagowych zmian podatkowych wprowadzonych przez Polski Ład jest znaczne podwyższenie kwoty wolnej od opodatkowania i zmiana sposobu jej naliczania. Wg nowych zasad podatku nie zapłacą osoby rozliczające się na zasadach ogólnych (wg skali podatkowej: PIT-36, PIT-37) w stosunku do dochodu nieprzekraczającego 30 000 zł.
Więcej na temat kwoty wolnej od podatku dowiesz się z artykułu: Kwota wolna od podatku.
Polski Ład – progi podatkowe i stawki PIT
Kolejną rewolucją w ramach PIT jest podwyższenie II progu podatkowego. Daninę w wymiarze 32% zapłacimy dopiero od nadwyżki kwoty 120 000 zł. Dla dochodów niższych od podanej wartości podatnicy rozliczający się według zasad ogólnych zapłacą 12% PIT.
Składka zdrowotna – ryczałt ewidencjonowany
W przypadku podatników rozliczających się w formie ryczałtu ewidencjonowanego (PIT-28) wartość składki zdrowotnej jest uzależniona od wysokości przychodu podatnika.
Jednocześnie ryczałtowcom została przyznana możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty 50% uiszczonych składek zdrowotnych.
Składka zdrowotna – karta podatkowa
Podatników na karcie podatkowej obowiązuje składka zdrowotna wynosząca 9% ustalana względem minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Osoby pozostające na karcie podatkowej uzyskały przywilej odliczenia 19% uiszczonych składek zdrowotnych.
Polski Ład a ulga dla klasy średniej
Ulga dla klasy średniej obowiązywała tylko w pierwszym roku rozliczeń PIT uwzględniających Polski Ład. W deklaracjach podatkowych składanych do 30 kwietnia 2024 r. (za 2023 r.) podatnicy nie mają możliwości skorzystania z ulgi dla klasy średniej.
Podstawa obliczenia składek na ubezpieczenie społeczne dla przedsiębiorców wynosi 60% przewidywanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Przy prognozowanym wynagrodzeniu w wysokości 7824 zł, minimalna podstawa składek społecznych dla przedsiębiorców w 2024 r. wynosi 4694,40 zł.
W przypadku przedsiębiorców, którzy opłacają składki na tzw. duży ZUS, suma składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 1600,32 zł (wraz z dobrowolną składką chorobową) albo 1485,31 zł (bez ubezpieczenia chorobowego).
Osoba zajmująca się prowadzeniem działalności gospodarczej musi być świadoma, że oprócz składek na ubezpieczenia społeczne, musi także opłacić daninę zdrowotną, która różni się w zależności od sposobu opodatkowania.
Składka społeczna dla przedsiębiorców składa się z:
- składki emerytalnej - 916,35 zł,
- składki rentowej - 375,55 zł,
- składki chorobowej - 115,01 zł,
- składki wypadkowej - 78,40 zł,
- składki na Fundusz Pracy - 115,01 zł."
Sumując wszystkie ww. kwoty, składka ZUS w 2024 roku dla przedsiębiorców wynosi 1600,32 zł lub 1485,31 zł bez ubezpieczenia chorobowego.
Osoby rozpoczynające działalność gospodarczą mogą skorzystać z tzw. ulgi na start, co jest preferencją adresowaną do początkujących przedsiębiorców przez pierwsze półrocze. Po tym okresie mogą również skorzystać z tzw. Małego ZUS, który umożliwia opłacanie znacznie niższych składek na ubezpieczenia społeczne. W 2024 roku wartość Małego ZUS wynosi: 402,65 zł (przy opłacaniu ubezpieczenia chorobowego) lub 371,47 zł (bez wyboru składki chorobowej) za I półrocze 2024 roku.
Mały ZUS (styczeń - czerwiec 2024 r.)
Rodzaj składki Kwota
Emerytalna 248,41 zł
Rentowa 101,81 zł
Chorobowa 31,18 zł
Wypadkowa 21,25 zł
Fundusz pracy -
Wraz z podwyżką najniższej krajowej, za II półrocze 2024 r. Mały ZUS wyniesie 408,16 zł (w przypadku opłacania ubezpieczenia chorobowego) albo 376,55 zł (jeśli nie wybierzemy składki chorobowej).
Mały ZUS (lipiec - grudzień 2024 r.)
Rodzaj składki Kwota
Emerytalna 251,81 zł
Rentowa 103,20 zł
Chorobowa 31,61 zł
Wypadkowa 21,54 zł
Fundusz pracy -
Przedsiębiorcy korzystający z Ulgi na start opłacają wyłącznie składkę zdrowotną.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź – ksiegova.com
Nowi przedsiębiorcy mają możliwość skorzystania z ulg, które pozwalają im opłacać niższe składki ZUS. Pierwszą z tych ulg jest tzw. Ulga na Start, która zwalnia przedsiębiorcę z obowiązku opłacania składek przez 6 miesięcy od rozpoczęcia działalności gospodarczej, z wyjątkiem składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Po zakończeniu okresu Ulgi na Start nowi przedsiębiorcy mogą przystąpić do preferencyjnych składek ZUS, nazywanych Małym ZUS-em. Aby skorzystać z Małego ZUS-u, muszą spełnić pewne warunki, takie jak:
- przychód firmy w poprzednim roku podatkowym nie przekracza 120 000 zł,
- brak prowadzenia innej działalności pozarolniczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy przed rozpoczęciem działalności,
- brak wykonywania pracy na rzecz byłego pracodawcy, u którego pracowali na etacie w ciągu ostatniego roku kalendarzowego.
Osoby spełniające te warunki mogą przez 24 miesiące opłacać obniżone składki, obliczane jako 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Na pierwsze półrocze 2024 roku Mały ZUS wynosi 402,65 zł, a 371,47 zł bez składki chorobowej, a na drugie półrocze 2024 roku wynosi 408,16 zł lub 376,55 zł bez składki chorobowej.
Po upływie 24 miesięcy, jeśli przychód przedsiębiorcy nie przekroczył 120 000 zł w poprzednim roku, może on skorzystać z tzw. Małego ZUS-u Plus. W tym przypadku wysokość składek jest obliczana na podstawie dochodu z poprzedniego roku i można opłacać niższe składki przez kolejne 36 miesięcy, wliczając w to okres korzystania z Małego ZUS-u.
Od nowego roku nie tylko wzrosły składki społeczne, ale przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu muszą również przygotować się na wyższe opłaty. Przedsiębiorcy, którzy rozliczają się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, będą musieli zapłacić składki w następujących wysokościach:
- 419,46 zł dla przychodu do 60 000 zł rocznie,
- 699,11 zł dla przychodu od 60 000 do 300 000 zł rocznie,
- 1258,39 zł dla przychodu powyżej 300 000 zł rocznie.
W przypadku skali podatkowej, składka zdrowotna wynosi 9% dochodu, natomiast dla podatku liniowego wynosi 4,9% dochodu.
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w formie ryczałtu (PIT-28) również skorzystają z możliwości odliczenia daniny zdrowotnej. Podobnie jak w poprzednim roku, ryczałtowcy obniżą przychód o 50% wartości składek opłaconych na ubezpieczenie zdrowotne.
Przedsiębiorcy są przyzwyczajeni do rocznych wzrostów składek na ubezpieczenia społeczne, których wysokość w danym roku zależy od średniego wynagrodzenia za IV kwartał poprzedniego roku. Według danych GUS, średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw za ostatni kwartał 2023 roku wyniosła 7 767,85 zł brutto. W zależności od tego, czy przedsiębiorca wybiera preferencyjne metody rozliczeń z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych:
- Ulga na start - opłacane są jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
- Mały ZUS - równowartość 30% najniższej krajowej brutto.
- Duży ZUS - równowartość 60% średniej krajowej brutto, jednak dla przedsiębiorców nieprzysługujących ulgi w rozliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne.
Data publikacji: 2024-03-28, ostatnia zmiana: 2024-03-28
