Akt notarialny jest dokumentem urzędowym. Prawo polskie reguluje jego zasady art. 91-95 ustawy o nazwie Prawo o notariacie. Dokument ten ma za zadanie potwierdzić w sposób niepodważalny, że dokonano określonej czynności prawnej. Akt notarialny tworzy się zawsze wtedy, gdy wymaga tego prawo, ale również wtedy, gdy strony dla określonej czynności wyrażą taką wolę. Jeżeli przepisy prawa wymagają zastosowania trybu aktu notarialnego lub umowa zawarta pomiędzy stronami tego wymaga, a nie dochodzi do jego spisania, w konsekwencji czynność prawna będąca przedmiotem ustaleń staje się nieważna. Akt notarialny spisuje notariusz posiadający uprawnienia uzyskane od ministra sprawiedliwości.
Akt notarialny spisuje się przy różnych okazjach. Najczęściej stosuje się go przy umowach o przeniesieniu własności nieruchomości bądź ruchomości. Potrzebny jest również do umowy przedłużania lub przenoszenia wieczystego użytkowania. Umowa darowizny nie zawsze wymaga tak skomplikowanych czynności, ale bezpieczniej jest poświadczyć ją aktem notarialnym, szczególnie wtedy, gdy dotyczy nieruchomości a darowizna wzbudza kontrowersje lub tylko czyjeś niezadowolenie. Gdy przeniesienie własności nieruchomości jest częścią spadku wymagany będzie akt notarialny. Zresztą sam testament, szczególnie wtedy, gdy jest kontrowersyjny, także powinien być opatrzony aktem notarialnym.
Akt notarialny jest też obowiązkową czynnością w niektórych działania biznesowych. Wymaga go np. : umowa spółek prawa handlowego, zakładanie ich ale też zbywanie.
Akt notarialny spisuje notariusz - osoba zaufania publicznego. Najczęściej tworzy się go w biurze notariusza, chociaż zdarza się, że spisuje się go w miejscu zawierania umowy czy spisywania testamentu. Akt notarialny to dokument, który respektuje każdy sąd, dzięki temu sporne sprawy otrzymują przyspieszenia i uznania praw na podstawie tego dokumentu.
Akt notarialny nie jest orzeczeniem sądowym, co oznacza, że nie wymaga okresu uprawomocnienia. Co do zasady, akt notarialny zaczyna obowiązywać w momencie jego podpisania. Niewielka prolongata występuje np. przy transakcjach sprzedaży nieruchomości, np. gdy grunt oddawany w użytkowanie wieczyste razem z budynkiem stanowi odrębną nieruchomość. Wówczas przeniesienie tytułu własności nastąpi dopiero po wykonaniu stosownego wpisu w księdze wieczystej. Podobna zasada obowiązuje, gdy następuje ustanowienie własności lokalu będącego odrębną nieruchomością.
Akt notarialny musi zawierać określone zapisy. Przede wszystkim dane wszystkich stron aktu, osób działających w ich imieniu, przedstawicieli, pełnomocników, oświadczenia stron oraz na ich życzenie, powołanie się na okazane dokumenty. Akt notarialny przywołuje fakty i okoliczności ważne przy spisywaniu go. Ponadto musi się tam znaleźć informacja, że dokument ten został odczytany, robi to notariusz, następnie przyjęty i podpisany przez wszystkie strony oraz ewentualnych świadków podpisania. Na końcu akt notarialny musi zawierać podpis notariusza go sporządzającego.
Artykuł powstał we współpracy z notariuszgdynia.pl
Data publikacji: 2020-03-18, ostatnia zmiana: 2021-04-08
