Chroniący przed smogiem, drobnoustrojami, cząsteczkami kurzu czy niepożądanymi zapachami, oczyszczacz powietrza to ważne narzędzie w walce o czyste powietrze. A walczyć jest o co, gdyż jak pokazują badania, smog jest w Polsce obecny od dziesięcioleci, o czym alarmowały na początku lat 2000-nych Najwyższa Izba Kontroli oraz Generalny Inspektorat Środowiska. Czy oczyszczacz powietrza może być skuteczną metodą obrony przed zanieczyszczeniami? Jak wybrać odpowiedni model?
Zanim przejdziemy do kryteriów wyboru oczyszczacza, parę słów o tym dlaczego warto zainteresować się tematem smogu i oczyszczaczy powietrza.
Zanieczyszczenie powietrza w Polsce przyczynia się do rozwoju chorób, na skutek których umiera ok. 48 tys. osób. rocznie. To tak, jakby wraz z końcem roku jedno średniej wielkości miasto znikało z mapy świata. Według badań dot. wpływu jakości powietrza na układ krążenia, przeprowadzonych przez Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu wraz z Uniwersytetem Medycznym w Katowicach, zgony z powodu problemów sercowo-naczyniowych następowały o 8% częściej u osób, narażonych na stężenie PM10 przekraczające 200 ug/m³.
Oddychanie powietrzem o dużym stężeniu pyłów zawieszonych, benzopirenów jak i tlenków siarki, azotu czy węgla przyczynia się do:
Jednym z największych źródeł smogu w Polsce jest tzw. niska emisja, a więc zanieczyszczenia trafiające do powietrza na wysokości nie większej niż 40 m. Pochodzą one głównie z sektora komunalno-bytowego, ponieważ jakość ogrzewania w naszym kraju pozostawia często wiele do życzenia. W wielu domach znaleźć można przestarzałe piece czy kotły. Również i sami mieszkańcy przyczyniają się często (świadomie lub nie) do zanieczyszczenia środowiska, paląc niskiej jakości węglem, plastikami czy starymi meblami.
Kraków jako pierwsze miasto w Polsce wprowadziło regulacje dot. spalanych paliw, zakazując m.in. palenia węglem, drewnem czy mułem węglowym, będącym odpadem w procesie oczyszczania węgla. Zawierając w sobie dużo popiołu, przyczynia się znacznie on do krążących w powietrzu pyłów zawieszonych. Pozostałe miasta w Polsce prawdopodobnie prędzej czy później podążą śladami Krakowa. Póki jednak tak się nie stanie, jak bronić się przed pyłami zawieszonymi czy benzopirenem?
Wydajność oczyszczacza powietrza, podawana jako przepływ powietrza lub współczynnik CADR (Clean Air Delivery Rate), wyrażana jest w m³/h. Informuje ona użytkownika o tym, ile powietrza „przejdzie” przez urządzenie w ciągu godziny. Producenci sprzętu często podają również rozmiar pomieszczenia, do jakiego rekomendowany jest oczyszczacz. Jest to powierzchnia maksymalna, wyliczana na podstawie maksymalnej wydajności, którą urządzenie osiąga w trybie turbo.
Tryb turbo również nie będzie używany przez cały czas. Dlatego też jeśli urządzenie dedykowane jest do powierzchni np. 40 m2 poleca się je stosować na mniejszych metrażach, np. ok. 30 m2. Przykładowo, oczyszczacz Samsung AX60, który polecany jest do powierzchni 58 m2, w rzeczywistości najlepiej sprawdzi się na ok. 40-45m2.
Jak wyliczyć optymalną powierzchnię? Przyjmuje się, że w celu zapewnienia skutecznej filtracji pomieszczenia, oczyszczacz powinien być w stanie przefiltrować je trzykrotnie w ciągu godziny. Dlatego też warto obliczyć objętość pokoju, a następnie pomnożyć przez 3, aby uzyskać przybliżoną docelową wartość CADR.
Dopasowując oczyszczacz do mieszkania, warto wziąć pod uwagę ściany i korytarze, które ograniczają cyrkulację powietrza. Dlatego też w przypadku domów lub dużych mieszkań, lepszym rozwiązaniem może być zakup dwóch, trzech mniejszych urządzeń, aniżeli jednego dużego.
Według Ranking-oczyszczaczy.pl jest to jeden z najważniejszych czynników przy wyborze oczyszczacza powietrza, stanowiący tak naprawdę o skuteczności jego działania. Prawidłowo skonfigurowany, skorelowany z normami jakości powietrza w Polsce, sprawia, iż urządzenie samodzielnie dopasowuje intensywność swojej pracy do warunków otoczenia bez ingerencji użytkownika.
Kiedy zanieczyszczenie powietrza jest wysokie, oczyszczacz przechodzi w wyższe tryby pracy. Gdy zanieczyszczenie jest niskie, urządzenie pracuje w wolnych trybach. Tryb automatyczny nie tylko więc chroni zdrowie użytkownika, oszczędza jego czas, ale również i energię. Wolniejsze tryby pracy oznaczają bowiem niższy pobór mocy i mniej generowanego hałasu.
Większość oczyszczaczy powietrza posiada filtry, gwarantujące min. 95% skuteczności. Do walki ze smogiem poleca się zestawy filtrów: HEPA i węglowy. Znany z odkurzaczy czy klimatyzacji, filtr HEPA wykonany jest z włókna szklanego lub polipropylenu. Ma on za zadanie fizycznie blokować wszelkie cząstki stałe zanieczyszczeń, zatrzymując zarówno pyły zawieszone, w tym PM1, PM2,5, PM10, jak i benzopiren, bakterie czy drobnoustroje.
Wybierając oczyszczacz powietrza, możemy spotkać się z różnymi klasami filtrów. Najwyższą spotykaną w tych urządzeniach jest HEPA H14, o skuteczności 99,995%. Do użytku domowego poleca się filtry od EPA E11 wzwyż, które mogą pochwalić się min. 95% skutecznością.
Zanieczyszczenia w formie gazowej wychwytuje natomiast filtr węglowy. Wykorzystuje do tego świetne właściwości adsorpcji granulek węgla aktywnego (1 gram węgla aktywnego posiada ok. 1500 m² powierzchni aktywnej), pochłaniając m.in. lotne związki organiczne czy dym papierosowy. Uzupełnieniem zestawu filtrów może być spotykany często filtr wstępny. Umieszczony przed filtrem węglowym oraz HEPA, zatrzymuje duże zanieczyszczenia jak sierść czy włosy, wydłużając w ten sposób żywotność pozostałych filtrów.
Warto przy okazji wspomnieć iż, filtry HEPA i węglowy podlegają okresowej wymianie. Im więcej zanieczyszczonego powietrza, tym filtry szybciej się zużywają. Dlatego te mimo zapewnień niektórych producentów o wieloletniej przydatności, zaleca się wymianę filtrów HEPA i węglowego min. raz na sezon grzewczy. Jednakże należy pamiętać, że nie ma reguły - szybkość zużycia zależne jest od otoczenia, miejscowości czy sposobu użytkowania urządzenia.
Dla niektórych kryterium to może być równie ważne jak wydajność czy skuteczność oczyszczania. Ciężko wyobrazić sobie komfortowy sen, gdy jesteśmy narażeni na głośny szum. Bez wątpienia więc głośność urządzenia wpływa na wygodę jego użytkowania. Wiele modeli oczyszczaczy posiada tryb specjalny tryb nocny, w którym urządzenie pracuje w najwolniejszych obrotach, będąc niemal niesłyszalnym.
Większość z nich generuje od ok. 20 do ok. 60-70 db (w zależności od trybu pracy urządzenia). Przykładem cichego sprzętu może być chociażby Electrolux z serii PA91 czy Daikin MC70L Przed zakupem warto więc sprawdzić zakres głośności wybranego oczyszczacza, gdyż wartości te mogą się różnić pomiędzy modelami.
Pobór prądu wpływa na koszt eksploatacji urządzenia. W porównaniu z innymi sprzętami, oczyszczacze powietrza generują bardzo niskie koszty. Ich pobór prądu porównać można do tradycyjnej żarówki. Oczywiście najwięcej prądu generowane jest w trybach wysokiej wydajności, najmniej w trybach nocnych czy silent. Przykładem energooszczędnego oczyszczacza może być Toshiba CAF-X116XPL czy wspomniany już model Electroluxa.
Na rynku dostępne jest oczyszczacze o wartości 300, jak i kilku tysięcy złotych. Planując zakup urządzenia, warto więc ustalić budżet. Czasem znalezienie sprzętu posiadającego dobry tryb automatyczny, jak i dopasowanego do metrażu pomieszczeń, może wiązać się z nieznacznym przekroczeniem budżetu. Warto o tym pamiętać. Tak samo jak warto mieć na uwadze koszt i częstotliwość wymiany filtrów, które zaliczyć można do kosztów eksploatacji oczyszczacza.
Wiele urządzeń wyposażonych jest w różnego rodzaju rozwiązania, które nie wpływają na skuteczność oczyszczania, ale zwiększają wygodę korzystania z oczyszczacza. Do najpopularniejszych zaliczyć można moduł wi-fi oraz aplikacje umożliwiające zdalne sterowanie. Blokada rodzicielska może okazać się przydatna, kiedy wiemy, iż urządzeniem interesować się będą żądne przygód małe dzieci.
Data publikacji: 2020-02-02, ostatnia zmiana: 2020-02-02
